Herb Chełmka
Chełmek’s coat of arms
Prezentujemy Państwu archiwalny artykuł z Echa Chełmka z 1968 roku ukazujący tło i kulisy powstania naszego herbu.
"Jaki będzie herb Chełmka?"
źródło: "Echo Chełmka" nr 23/24 z 1968 r.
Już niedaleko jest dzień, w którym zgodnie z Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 czerwca 1968 roku Chełmek formalnie przestanie być osiedlem, a stanie się miastem. Ta zmiana nastąpi- 1 stycznia 1969 roku, o godzinie 24.00. Uczestnicy zabaw sylwestrowych w Chełmku, a może i gdzie indziej, witając o północy Nowy Rok, wykorzystają zapewne tę okazję również i na to, aby wśród tradycyjnych życzeń noworocznych wznieść również uroczysty toast na cześć nowo narodzonego miasta i wychylić kielich wina na jego pomyślność. Miasta, przed którym- jako siedzibie Południowych Zakładów Skórzanych, Wytwórni Części maszyn Obuwniczych i Branżowego Laboratorium Przemysłu Skórzanego, podnoszących Chełmek do rangi stosunkowo silnie uprzemysłowionego ośrodka- roztaczają się wspaniałe perspektywy szybkiego rozwoju.
Zdajemy sobie wszyscy sprawę, że ten rozwój nie dokona się w ciągu jednej nocy, czy też nawet jednego roku i że Chełmek po tym awansie zmieni na poczekaniu swój dzisiejszy wygląd. Na to trzeba będzie jakiś czas poczekać. Przecież Kraków też nie od razu został zbudowany. Wszystkie zresztą polskie miasta, których początki sięgają dawnych czasów przechodziły ciągnące się dziesiątkami lat proces budowy i rozbudowy. Dopiero w Polsce Ludowej proces ten jest znacznie przyśpieszony, czego dowodem są nowe, wzniesione po wyzwoleniu od podstaw miasta jak- Nowa Huta, Nowe Tychy i inne. Ale i tak sporo jeszcze wody w Przemszy upłynie, nim Chełmek stanie się miastem nie tylko z nazwy.
Jednak formalnie będzie nim- powtarzamy- od 1 stycznia 1969 roku. A że każde miasto, jak wiadomo, legitymuje się własnym herbem, więc i nasz Chełmek nie może tu być wyjątkiem. Chodzi tylko o to, co w tym herbie powinno stanowić główny motyw, najbardziej charakterystyczny dla przeszłości i teraźniejszości naszego miasta. Nad tym właśnie problemem zastanawiano się na specjalnie zorganizowanej- z inicjatywy Osiedlowego Komitetu FJN w Chełmku- naradzie w ostatnią sobotę listopada. W naradzie brało udział kilkunastu najbardziej tą sprawą zainteresowanych mieszkańców Chełmka, w tej liczbie: przewodniczący Komitetu FJN dyr. PZPS mgr Jan Pactwa, sekretarz KZ PZPR Marian Biel, przew. Prezydium ORN Maria Radwańska, jedni z najstarszych obywateli miejscowych Tomasz Bożek i Piotr Nowak, radny Franciszek Szymutko, kierow. Szkoły Podstawowej nr 1 w Chełmku Helena Orłowska, kierow. Szkoły Podstawowej w Gorzowie inż. Jerzy Kwaśny, Lucjan Firek, Albin Piwowarczyk, Rudolf Iwanek, Józef Pawlik i inni. Przybył również kustosz Muzeum Ziemi Chrzanowskiej prof. Maciej Mazaraki, wybitny znawca historii powiatu chrzanowskiego, zaproszony w charakterze doradcy. Naradę zagaił mgr Pactwa, który zapoznawszy zebranych z jej celem, prosił o wypowiadanie swych uwag i propozycji w przedmiotowej sprawie.
Pierwszy zabrał głos prof. Mazaraki. Przytoczywszy niektóre znamienne dla przeszłości Chełmka szczegóły ze znanych mu opisów kronikarskich, wysunął projekt herbu. W dalszej dyskusji, w której zabierali głos prawie wszyscy obecni, a niektórzy jak mgr Pactwa, Bożek, Biel, Radwańska- nawet kilkakrotnie, wyłoniono jeszcze trzy projekty. Który z nich otrzyma promocję na herb Chełmka w tej chwili nie wiadomo. Decyzja taka podjęta zostanie
po opracowaniu szkiców wg zgłoszonych projektów. Szkice wykonają plastycy zakładowi.
We present to you the archival article from Echo Chełmka from 1968 showing the background of the creation of our coat of arms.
"What will be Chełmek's coat of arms?"
Source: "Echo Chełmka" No. 23/24 of 1968.
The day is not far away when, according to the Decree of the Prime Minister dated June 8th, 1968, Chełmek will formally cease to be a settlement and will become a town. The change will occur on January 1, 1969, at midnight. The participants of New Year's Eve parties in Chełmek, and perhaps in other places, welcoming the New Year at midnight, will probably use this occasion also to raise a toast to the new town and to drink a glass of wine for its prosperity. For the town, which is the seat of the Southern Leather Plants, Footwear Machinery Parts Factory and Industry Laboratory of the Leather Industry, raising Chełmek to the rank of a relatively strongly industrialized center will have an outcome of the excellent prospects for rapid growth.
We are all aware that this development will not happen overnight or even in one year and that Chełmek, after this promotion, will not change its present appearance instantly. We will have to wait for it for a while. After all, the city of Kraków was not built overnight. In fact, all Polish cities whose origins date back to old times went through the process of construction and extension, which lasted for many decades. It was not until the People's Republic of Poland that this process was significantly accelerated, as proven by the new cities such as Nowa Huta, Nowe Tychy and others, built from scratch after the liberation. But still, a lot of water will flow out of the Przemsza river before Chełmek becomes a town, not only by name.
However, formally it will become a town - we repeat - on January 1, 1969. As we all know, every town has its own coat of arms, so our Chełmek cannot be an exception. The only issue is what should be the main motif in the coat of arms, what is most characteristic for the past and the present of our town. This very problem was discussed at a special meeting on the last Saturday of November, which was organized as an initiative of the FJN Housing Committee in Chełmek. In the meeting there were a dozen or so residents of Chełmek who were most interested in the matter, among them: the chairman of the FJN Committee, mgr Jan Pactwa, the secretary of the Central Committee of the Polish United Workers' Party Marian Biel, the chairman of the ORN presidium Maria Radwańska, and the chairman of the local council. Helena Orłowska, the headmistress of the Elementary School No. 1 in Chełmek, the Headmaster of the Elementary School in Gorzów Jerzy Kwaśny, The curator of the Chrzanów Land Museum, Prof. Maciej Mazaraki, an outstanding expert in the history of the Chrzanów County, also came as an advisor. Lucjan Firek, Albin Piwowarczyk, Rudolf Iwanek, Józef Pawlik and others were also present during the meeting. The discussion was opened by Mr. Pactwa, who familiarized the participants with the purpose of the meeting and asked for their comments and suggestions on the matter in question.
Professor Mazaraki spoke first. Having quoted some of the significant details of Chełmek's past from the chroniclers' descriptions known to him, he proposed a draft of the coat of arms. In the further discussion, in which almost all participants took the floor, and some of them - like mgr Pactwa, Bożek, Biel, Radwańska - even several times. Three more designs were selected. Which one of them will be promoted to the Chełmek coat of arms is currently unknown. Such a decision will be undertaken after the development of sketches according to the submitted projects. The sketches will be made by the plant's artists.